Okres początków państwa polskiego i czasy rozbicia dzielnicowego to trudny materiał edukacyjny dla uczniów wchodzących w etap prawdziwego poznawania historii. Większość z nich ma zapewne utrwalone w pamięci legendy związane z pierwszymi Piastami. Teraz młodzi ludzie rozpoczną swoją przygodę z różnymi źródłami historycznymi. Może być ona fascynującą podróżą umożliwiającą wcielenie się w postaci historyka czy archeologa. Podróżą, która pokaże bogactwo kultury średniowiecza.
Nasz pakiet jest przeznaczony dla nauczycieli szkół podstawowych, którzy poszukują dodatkowych inspiracji i pragną wzbogacić swoje lekcje. Wiele proponowanych przez nas artykułów opowiada o eksponatach muzealnych. Mogą one skłonić do rozważań nie tylko nad wydarzeniami historycznymi, ale też nad charakterem samego źródła. Rekomendowane przez nas teksty zawierają bogaty materiał ilustracyjny. Ważne wydaje nam się zwrócenie uwagi na takie możliwości poznawania przeszłości, jakie dają różne przedmioty z epoki, zabytki architektury, dzieła sztuki, a nawet utwory muzyczne. Fascynujące może się okazać zaprezentowanie uczniom warsztatu historyka mediewisty, który – mając do dyspozycji niewiele źródeł pisanych – musi korzystać z efektów badań różnych specjalistów, na przykład archeologów.
Mnisi cysterscy przy pracy, XIII wiek, manuskrypt z północy Niemiec, Cambridge University Library, licencja PD, Wikimedia Commons
Naszym celem nie jest podręcznikowe odtwarzanie faktografii, lecz raczej zainspirowanie do poznawania historii poprzez zderzanie legendarnych opowieści z ustaleniami historyków oraz do twórczego wykorzystania w procesie nauczania dzieł sztuki z polskich muzeów.
Część I pakietu została poświęcona wczesnym dziejom państwa polskiego, często pełnym tajemnic. Zwracamy uwagę na znaczenie badań archeologicznych pomocnych choćby przy datowaniu powstania pierwszych grodów. Podkreślamy polityczne znaczenie chrztu Mieszka. Przypominamy działalność misyjną świętego Wojciecha. Zastanawiamy się nad promocyjną i propagandową rolą zjazdu gnieźnieńskiego. Nie brakuje także rozważań nad historią sporu biskupa Stanisława z Bolesławem Śmiałym.
Matylda wręcza Mieszkowi II księgę liturgiczną, XIX-wieczna kopia średniowiecznej miniatury, źródło: Polona
W części II wybraliśmy ciekawe postaci spośród książąt śląskich, ukazując tym samym nie tylko reformatorski rozmach, ale i destrukcyjną działalność niektórych Piastów w okresie rozbicia dzielnicowego. Nieco miejsca przeznaczyliśmy na epizody związane z tragicznymi w skutkach najazdami tatarskimi.
Nieprzypadkowo najwięcej źródeł pisanych z tego okresu wywodzi się z kręgów duchowieństwa i dotyczy na przykład dóbr kościelnych. Wszak to właśnie w klasztorach działali ludzie wykształceni, potrafiący utrwalać informacje na piśmie. Wiele uznanych dziś za zabytkowe budowli, dzieł sztuki, przedmiotów powstało w średniowieczu dzięki fundacjom królów czy książąt dla Kościoła.
Fragment płyty orantów z kolegiaty w Wiślicy, scena dolna, fot. Felis domestica, licencja CC BY-SA 3.0 pl, Wikimedia Commons
W części III zwracamy uwagę na kulturotwórczą i edukacyjną rolę, jaką pełniły klasztory. Rzucamy też światło na religijność władców chcących poprzez donacje zaskarbić sobie wstawiennictwo świętych i zasłużyć na życie wieczne. W ostatniej, IV części znalazło się miejsce na rozrywki, sprawy higieny nie tylko fizycznej, ale i psychicznej, oczywiście zgodnie ze standardami XIII wieku.
Pobierz:
Miedzy_legenda_a_historia._W_kregu_krolow_ksiazat_i_swietych_w_Polsce_XIXIII_wieku.pdf
Posłuchaj podcastów:
Gospodarz dobry i wesoły. Działalność i rozrywki Henryka Brodatego
Turnieje rycerskie. Uważano je za próżną i niebezpieczną rozrywkę
Sprawdź swoją wiedzę:
Powrót
