Od połowy X wieku do ostatnich lat XIII stulecia kolejni przedstawiciele dynastii piastowskiej budowali, rozszerzali, podnosili z upadku, a następnie dzielili i starali się zjednoczyć państwo polskie. Byli wśród Piastów monarchowie wspaniali i mierni. Jedni dobrze, inni fatalnie zapisali się w historii. Wielki wpływ na ich działania wywierały wybitne kobiety, często przewyższające mężów lub synów swymi zdolnościami i horyzontami politycznymi. Dzieje książąt i księżnych oraz ich poddanych składają się na opowieść o początkach państwowości polskiej.
Pierwsze wieki polskiego średniowiecza to czas, gdy ziemie między Odrą i Bugiem, między Bałtykiem a Karpatami i Sudetami żmudnie dołączały do cywilizacji zachodniej. Budowę relacji z resztą kontynentu umożliwiało chrześcijaństwo. Ono kształtowało sposób sprawowania władzy, gospodarkę, kulturę i obyczaje. To dzięki decyzji podjętej w 966 roku przez Mieszka I państwo Piastów zyskało ważnych politycznych partnerów, przyjęło feudalizm, wzbogaciło się o wybitne dzieła sztuki. W kolejnych wiekach coraz bardziej upodobniało się do organizmów Zachodu. Przemiany, które zaszły podczas rozbicia dzielnicowego, wpłynęły na pojawienie się dążeń zjednoczeniowych, zakończonych sukcesem na początku XIV wieku.
Wczesnośredniowieczny zdobiony szyszak, jeden z czterech niemal identycznych znalezionych w Wielkopolsce i eksponowanych w krajowych muzeach, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, fot. Pracownia Fotograficzna MWP
Proponujemy sięgnięcie do artykułów z portalu HISTORIA: POSZUKAJ, dotyczących rozmaitych aspektów z dziejów Polski wczesnopiastowskiej i z doby rozbicia dzielnicowego. Zachęcamy również do skorzystania z innych teksów opublikowanych w zakładkach WIEDZA oraz ŚCIEŻKI HISTORII.
Wojciech Gerson, Kazimierz Odnowiciel wracający do Polski (II), 1887, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, licencja PD, Wikimedia Commons
Niniejszy pakiet składa się z pięciu części oraz propozycji ćwiczeń. Część I omawia wybrane teksty poświęcone narodzinom państwa Piastów. Pragniemy zwrócić uwagę na kulisy powszechnie znanych wydarzeń, na związane z nimi dyskusje współczesnych historyków oraz na wizerunek przeszłości, jaki niosą ze sobą dzieła sztuki z różnych epok. Część II prezentuje artykuły, w których zostały ukazane zdarzenia, postaci i procesy świadczące o tym, że rozbicie dzielnicowe stanowiło czas wszechstronnego rozwoju ziem polskich. Z kolei część III kieruje do tekstów potwierdzających tezę, że wieki XII i XIII przyniosły księstwom piastowskim wiele klęsk i niepowodzeń. Jesteśmy przekonani, że porównanie dwóch odmiennych obrazów tak ważnej epoki może stanowić inspirację do refleksji, że nic w historii nie jest oczywiste. Zasadniczy cel części IV to wskazanie, że kultura początków państwowości polskiej może poszczycić się wybitnymi dziełami, które – co zaskakuje – cechuje wyjątkowa żywotność. I mamy tu na względzie zarówno przykład utworu kultury niematerialnej, którym jest najstarsza – prawdopodobnie – polska melodia, jak i obiekty, liczące sobie niemal tysiąc lat, które mimo rozmaitych kataklizmów przetrwały do naszych czasów. Część V, jak sądzimy, zachęci do zastanowienia się, jak bardzo Piastom udało się zbliżyć do standardów charakterystycznych dla wiodących państw kontynentu. Czy obyczaje, rozrywki, ale też kontakty osobiste z innymi monarchami czyniły z Piastów równorzędnych członków zachodnioeuropejskiej społeczności?
Posąg Salomei Głogowskiej, rzeźbiarz z pracowni Mistrza Ołtarza Marburskiego, po 1290 r., Muzeum Narodowe we Wrocławiu (w depozycie w Muzeum Narodowym w Poznaniu), zdjęcie dzięki uprzejmości Muzeum Narodowego we Wrocławiu
Integralną część pakietu stanowi zestaw ćwiczeń, które zachęcą do zapoznania się z zasobami portalu HISTORIA: POSZUKAJ. Proponujemy różne sposoby wykorzystania opublikowanych przez nas materiałów. Sugerujemy przykłady zadań umożliwiających skuteczne powtórzenie materiału i usystematyzowanie wiedzy zawartej w artykułach naszych autorów.
Pobierz:
Od_narodzin_przez_rozbicie_do_zjednoczenia_Polska_piastowska.pdf
Posłuchaj podcastów:
Gospodarz dobry i wesoły. Działalność i rozrywki Henryka Brodatego
Turnieje rycerskie. Uważano je za próżną i niebezpieczną rozrywkę
Sprawdź swoją wiedzę:
Powrót
