BEZCZELNY PODSTĘP KrzyżaKÓW W GdańskU

Władysław Łokietek, żmudnie jednocząc ziemie polskie po okresie rozbicia dzielnicowego, ponosił srogie porażki i napotykał liczne przeciwności. Utrata Gdańska i Pomorza Gdańskiego była najdotkliwszą klęską, jaką poniósł ambitny książę na drodze do królewskiej korony.

Władysław Łokietek zraził do siebie ród Święców, który posiadał rozległe wpływy i faktycznie rządził na Pomorzu Gdańskim. Odsuwał ich od władzy, a na pomorskie urzędy powoływał zaufane osoby, w tym kujawskich bratanków. Rozgoryczeni Święcowie wypowiedzieli posłuszeństwo Władysławowi Łokietkowi i w 1307 r. złożyli hołd lenny margrabiom brandenburskim. W roku następnym margrabiowie Otto i Waldemar wyruszyli zbrojnie na pomoc swoim nowym wasalom. Bez walki zajęli Gdańsk. Mieszczanie, w większości pochodzenia niemieckiego, sprzyjali Brandenburczykom. Bronił się jedynie gród gdański, polską załogą dowodził sędzia pomorski Bogusza. Władysław Łokietek nie mógł wysłać odsieczy, dlatego zgodził się, by obrońcy poprosili o pomoc Krzyżaków i zgodził się na warunki udzielenia pomocy. Krzyżacy mieli otrzymać połowę grodu gdańskiego i stacjonować w nim do czasu otrzymania zapłaty za pomoc.

Karl Wilhelm Kolbe, Wjazd wielkiego mistrza Siegfrieda von Feuchtwangen do Malborka, licencja PD,  Wikimedia Commons

Krzyżacy już raz w 1301 r. obronili Gdańsk, wówczas przed księciem Rugii Samborem. Mistrz krajowy Heinrich von Plötzkau i tym razem wysłał wojska zakonne, które przybyły do Gdańska na przełomie września i października 1308 roku. Brandenburczycy odstąpili od oblężenia, ale pozostali w mieście. Niebawem doszło do konfliktu między polska załogą i Krzyżakami, a kiedy przybył z nowym oddziałem krzyżackim mistrz krajowy, wówczas zmusił sędziego Boguszę do oddania całego grodu. Chociaż Krzyżacy wystawili jeszcze dokument gwarantujący zwrot grodu po wypłaceniu poniesionych przez nich kosztów, to jednak zdecydowali się na zabór Gdańska i całego Pomorza Gdańskiego. Po usunięciu polskiej załogi w nocy z 12 na 13 listopada 1308 r. przypuścili szturm na miasto. Rozwścieczeni oporem garstki rycerzy pomorskich i brandenburskich, dokonali rzezi wśród nich i wśród mieszczan. Podczas późniejszych procesów świadkowie zeznawali, że rycerze zakonni zabijali ludzi, którzy chronili się w kościołach, ofiary odrywali nawet od spowiedzi (opat cysterski z Oliwy opowiadał, że „spowiadał, o ile mu pozwalano”). Krzyżacy oczywiście zaprzeczali i przyznawali się do egzekucji jedynie 16. zbójców, zarzekali się, że nie krzywdzili mieszczan. Ustalenie rzeczywistej liczby ofiar nie jest możliwe. Mogło zginąć od kilkudziesięciu do kilkuset osób, w tym kobiet i dzieci. Krzyżacy oszczędzili jedynie kaszubskie przedmieście rybackie Osiek, zbyt ubogie, by mogło paść ofiarą napaści i rabunku.

Jan Matejko, Władysław Łokietek, licencja PD, Wikimedia Commons

Po zdobyciu Gdańska Krzyżacy ruszyli pod Tczew, skąd bez walki wycofała się polska załoga. W następnych miesiącach sukcesywnie zajmowali miasta i grody pomorskie. Zajęcie zbrojne grodu w Świeciu zakończyło w 1309 r. podbój Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków. Jeszcze tego samego roku Krzyżacy odkupili od Brandenburczyków prawa do Pomorza Gdańskiego za sumę 10 tysięcy grzywien. Władysław Łokietek nie pogodził się z utratą Pomorza Gdańskiego. Bronił swoich praw przed sądami papieskimi i zbrojnie. Niestety, bez skutku. Zagarnięte przez Krzyżaków ziemie powróciły do Polski dopiero po 160 latach. 

Krzysztof Kowalewski

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook
Nauczyciel Chopina autorem opery. Król Łokietek czyli Wiśliczanki Józefa Elsnera.
Elżbieta Łokietkówna. Zasługi i grzechy węgierskiej królowej
Początki zjednoczonej Europy? Zjazd Monarchów Europejskich w Krakowie w 1364 r.
Kaplica na polu Grunwaldzkim. Upamiętnienie bitwy z 1410 roku
Gdy Chełmno było wzorem
Cudowne ocalenie Zakonu? Obrona Malborka w 1410 roku