czego się wstydził książę Bolesław

„Rzeczy zasługujące na poparcie godzi się umacniać i utwierdzać dokumentami i świadkami, rozgłosem i jawnością faktu, ażeby nie mogły być zaciemnione mgłą zapomnienia lub przekręceniem”. Książę Bolesław Wstydliwy, nadając w 1257 r. Krakowowi prawo niemieckie, zadbał, by w stosownym dokumencie znalazły się postanowienia gwarantujące pomyślny rozwój miasta.

Rafał Karpiński zebrał określenia, którymi kronikarze i historycy obdarzali księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego (1226–1279): „nadmierny i nieokiełznany myśliwy, polujący bez umiaru i względu na porę roku”, „pan lekkomyślny, sędzia niesprawiedliwy, zdzierca poddanych”, „człowiek czysty, skromny i łagodny, stróż swobód kościelnych, prawdziwy miłośnik rycerzy i dobrodziej wszystkich zakonów”. Czym na tak rozbieżne oceny zasłużył sobie władca o… zawstydzającym przydomku?

Jan Matejko, Bolesław Wstydliwy, licencja PD, Wikimedia Commons

Jego ojciec, Leszek Biały – książę krakowski i sandomierski, został zamordowany w Gąsawie w 1227 r. Samodzielną władzę w ojcowskich ziemiach Bolesław przejął dopiero w roku 1243. Starał się utrzymywać poprawne stosunki z innymi książętami piastowskimi, a wyprawy wojenne prowadził na Ruś, do Czech i przeciwko pogańskim Jadźwingom. Wielce przyczynił się do gospodarczego rozwoju Małopolski.          

W roku 1257, wraz z matką Grzymisławą i małżonką – węgierską księżniczką Kingą, córką króla Beli IV, nadał Krakowowi prawo magdeburskie. Mieszkańcy uzyskali liczne przywileje ekonomiczne, umożliwiające szybki rozwój gospodarczy. Szczególnie szczodrze wyposażono wójtów krakowskich, którzy przeprowadzili organizację miasta na nowych zasadach. Miasto uzyskało regularny plan przestrzenny. Jak podaje Rafał Karpiński: „Program urbanistyczny, jaki uzyskał wtedy Kraków, gdzie wytyczono rynek i ulice, wymierzono parcele pod domy, wystarczył aż do XX wieku”. Oprócz Krakowa książę dokonał lokacji kilkunastu innych miast (m. in. Bochni, Jędrzejowa, Nowego Korczyna) i wielu wsi.

Układ przestrzenny Krakowa kolokacyjnego, autor: RaNo, licencja CC BY-SA 3.0 pl, Wikimedia Commons

Przywilej lokacyjny Krakowa z roku 1257, fot. I. Krieger,licencja PD,  Wikimedia Commons

Bolesław zreorganizował wydobycie soli w Wieliczce i Bochni, co zapewniło skarbowi książęcemu pokaźne dochody. Legenda wiąże początki wielickich żup solnych z osobą małżonki księcia. Kinga, opuszczając Węgry, miała jakoby wrzucić do szybu jednej z tamtejszych kopalń swój pierścień. Po przybyciu do Małopolski poleciła szukać go pod Krakowem. Kopiąc we wskazanym przez księżnę miejscu, odkryto sól… W rzeczywistości, węgierscy specjaliści, którzy przybyli wraz z Kingą do Polski, wprowadzili nowe sposoby wydobycia cennego minerału.

Bolesław cieszył się opinią nadzwyczaj bogobojnego władcy. Chętnie nadawał Kościołowi przywileje, hojnie uposażał świątynie. Średniowieczna religijność skłoniła książęcą parę do złożenia ślubów czystości. Nad ich przestrzeganiem czuwały damy dworu, towarzyszące małżonkom w sypialnej komnacie. W efekcie Bolesław i Kinga nie doczekali się potomstwa.  W roku 1279 r.  Bolesław „umarł dziewiczo czysty wśród oznak głębokiej pobożności”. Pomimo wybitnych dokonań, dla potomnych na zawsze pozostanie Wstydliwym.

Pieczęć Bolesława Wstydliwego wg. XIX-wiecznej ryciny, autor: Zuber, licencja PD, Wikimedia Commons

Ewa Olkuśnik

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook
Kraków woj. małopolskie
Początki zjednoczonej Europy? Zjazd Monarchów Europejskich w Krakowie w 1364 r.

Ach, cóż to był za ślub!

Charyzmatyczny Jan Kapistran na Stradomiu

Józef Dietl. wizjonerski prezydent Krakowa

Elżbieta Rakuszanka. Matka królów, kardynała i świętego
Krzyżacy pokonani w Krakowie. Pomnik Grunwaldzki i Plac Jana Matejki w Krakowie
Pruski książę klęka przed polskim królem. Hołd pruski 1525

TWIERDZA KRAKÓW

Kraków płonie!
unia Lubelska według Matejki: wiernie oddana czy podmalowana? Obraz w Muzeum Narodowym w Lublinie