„Moje chęci są zuchwałe”

Antonina Leśniewska otwiera pierwszą żeńską aptekę w Petersburgu

Antonina Leśniewska miała ambitny plan ― zdobyć wykształcenie farmaceutyczne i umożliwić to innym kobietom. Tylko jak go zrealizować w dziewiętnastowiecznym Petersburgu?

Zrób koszulkę z podobizną królowej farmacji!

Ściągnij wzór na koszulkę


Zobacz jak zrobić przyprasowankę: film z instrukcją

Urodzona w 1866 roku w Warszawie Antonina Leśniewska chciała pójść w ślady ojca lekarza i także zająć się pomocą chorym ― tylko nie w gabinecie lekarskim, a w aptece. Dostęp do wyższej edukacji dla kobiet pod koniec XIX wieku wciąż nie był jednak powszechny. Uzyskanie zawodu farmaceutki było tym trudniejsze, że wymagało połączenia wykształcenia akademickiego z doświadczeniem rzemieślniczym. Ponadto wielu aptekarzy było wówczas przeciwnych ― lub przynajmniej nieufnych ― kształceniu kobiet i nie chciało przyjmować ich na praktykę.

Droga do otwarcia własnej apteki była więc długa i skomplikowana. Po sześciu latach prywatnej pensji w Warszawie Leśniewska wraz z rodziną przeniosła się do Petersburga. Tam podjęła studia w czteroletniej szkole dla kobiet nazywanej Kursami Bestużewskimi. Po nadrobieniu różnic programowych między żeńskim a męskim systemem edukacyjnym mogła już podjąć obowiązkową trzyletnią praktykę w aptece.

Antonina Leśniewska w Petersburgu, ok. 1900, im. mgr farm. A. Leśniewskiej, oddział Muzeum Warszawy, dzięki uprzejmości muzeum

W 1893 roku Leśniewska otrzymała tytuł pomocnicy aptekarskiej, co teoretycznie otwierało jej drogę do studiów farmaceutycznych. W praktyce jednak dopiero po pewnym czasie petersburska Wojskowa Akademia Medyczna wydała zgodę na przyjęcie jej, a także innej jeszcze studentki, na zajęciach wspólne ze studentami mężczyznami. Ostatecznie w 1898 roku Leśniewska zdobyła zawód prowizorki, czyli pracowniczki apteki bez tytułu magistra. Dwa lata później, jako pierwsza kobieta w Rosji, uzyskała także dyplom magistra farmacji. Tym samym stała się jedną z pierwszych kobiet z tym tytułem zawodowym na świecie!

Pierwszą żeńską aptekę ― placówkę wyjątkową nie tylko w Rosji, lecz w całej Europie ― założyła w 1901 roku w Petersburgu, przy Newskim Prospekcie 32. Zatrudniała w niej tylko kobiety (w wieku od 16 do 26 lat), umożliwiając im zdobycie doświadczenia w zawodzie. Dwa lata później przy aptece powstała również Farmaceutyczna Szkoła dla Kobiet, oferująca dwuletnie kursy. W ciągu kolejnych 13 lat szkoła Leśniewskiej wykształciła 184 pomocnice aptekarskie oraz 14 prowizorek.

Wnętrze Pierwszej Żeńskiej Apteki przy Newskim Prospekcie nr 32 w Petersburgu, Muzeum Farmacji im. mgr. A. Leśniewskiej, oddział Muzeum Warszawy, dzięki uprzejmości muzeum

W wywiadzie udzielonym polskiemu tygodnikowi „Kraj” w lipcu 1901 roku. Leśniewska wyznała, że prowadzenie apteki nie było dla niej celem, lecz raczej środkiem: Moim marzeniem jest jak najbujniej rozwijająca się szkoła niższa i szkoła wyższa farmaceutyczna ― dla kobiet. Dla stworzenia tych szkół potrzebowałam środków, potrzebuję, potrzebować będę. Apteka mi je da. Udało mi się wykazać, że kobieta ma prawo mieć własną aptekę. Trzeba teraz przysposobić kobiety do otwartego dla nich zawodu właścicielek i wykwalifikowanych kierowniczek aptek.

Prężny rozwój instytucji założonych przez Leśniewską przerwał wybuch I wojny światowej. Apteka nie została przekształcona, jak wcześniej planowano, w Samodzielny Instytut Naukowy. W 1914 roku jej prowadzenie farmaceutka przekazała jednej ze współpracowniczek, a sama zaangażowała się w pomoc polskim jeńcom wojennym. W 1919 roku wróciła do Warszawy, gdzie kontynuowała rozległą działalność społeczną i oświatową, tworząc m.in. dom dla repatriantów z Rosji czy ochronkę dla dzieci. W 1933 roku ― jako pierwsza kobieta w Polsce ― zdobyła koncesję na otwarcie apteki w Warszawie, przy ul. Marszałkowskiej. Zmarła cztery lata później.

Antonina Leśniewska od 1985 r. patronuje warszawskiemu Muzeum Farmacji.

Karolina Dzimira-Zarzycka

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook
„Dlaczego kurek nie boli głowa? Bo zażywają Kogutka!”  Kilka słów o najpopularniejszym środku przeciwbólowym w przedwojennej Polsce