Gospodarz dobry i wesoły

Działalność i rozrywki Henryka Brodatego

Henryk Brodaty był politykiem stanowczym i konsekwentnym. Potężny książę Śląska kierował się dewizą: „Prowadź, Panie, moje kroki ścieżkami Twoimi, aby nie wahały się moje stopy”. Wielki znawca średniowiecza, prof. Benedykt Zientara, zaznaczał jednak, że władca był pogodny, lubił uczty zakrapiane miodem i winem oraz rozrywki, które „nie sięgały szczytów dobrego smaku, nawet uwzględniając kryteria XIII w.”.

 Książę urodził się około roku 1168. Jego ojcem był Bolesław Wysoki, najstarszy syn Władysława Wygnańca. W wieku 18 lat Henryk poślubił 12-letnią Jadwigę ze znakomitego niemieckiego rodu von Andechs, uznaną później za świętą. Samodzielne rządy objął w roku 1201. Po 37 latach mógł poszczycić się wyjątkowymi sukcesami, które osiągnął podczas swego długiego panowania.

Ślub Henryka I Brodatego z Jadwigą z Andechs, Kodeks Lubiński (Legenda o świętej Jadwidze), 1353, Getty Museum, licencja PD, źródło: GoogleArts&Culture 

Roztropny władca prowadził bardzo zdecydowaną politykę. Dbał o rozwój i integrację zarówno tych ziem, które odziedziczył, jak i tych, które stopniowo sobie podporządkowywał, rywalizując z piastowskimi kuzynami. Dzięki jego działaniom Śląsk stał się najlepiej rozwiniętą dzielnicą ziem polskich, a nowe sposoby gospodarowania docierały do Małopolski i Wielkopolski. Henryk sprowadzał osadników z Niemiec, osadzał ich najczęściej na niezagospodarowanych terenach Pogórza Sudeckiego, nadawał korzystne prawa i zapewniał rozległe swobody. Książę dbał o to, by wiejskie osady powstawały wokół ośrodków miejskich. Z myślą o potrzebach poddanych, a także o swoich przyszłych zyskach, wspierał przybywających z zagranicy i osiedlających się w jego ziemiach kupców i rzemieślników. Szczególną rolę odegrał Brodaty w dziejach Wrocławia. Starał się, by miasto – ważne dla jego polityki – stało się ośrodkiem zamożnym i prężnym. Henryk dał się poznać jako dalekowzroczny, elastyczny polityk, działający na rzecz zjednoczenia ziem piastowskich, podzielonych w okresie rozbicia dzielnicowego.

Jan Matejko (autor wzoru) Henryk Brodaty (1228-1238), pocztówka, 1927-1936, Biblioteka Narodowa, źródło: Polona

Z Żywota św. Jadwigi (żony Henryka) wyłania się obraz księcia jako człowieka pozostającego pod ogromnym wpływem pobożnej małżonki – męża, który „podążał – na ile to możliwe – jej ścieżkami czystości i pokory”. Pod wpływem Jadwigi ufundował w Trzebnicy klasztor dla zakonu cysterek. W rzeczywistości, obecność bogobojnej żony nie przeszkadzała Henrykowi w korzystaniu z uciech życia. Uwielbiał biesiadować, pić wino (słynął z nader mocnej głowy!)  i radować się z występów ulubionego błazna Kwiecika z Głębowic. Kwiecik – nieszczęśnik posiadający tylko jedną, w dodatku bezwładną rękę, rozśmieszał do łez księcia i jego gości. Choć dziś może się to wydać niesmaczne, to – jak podkreśla prof. Zientara - rozrywki, jakim oddawano się na dworze Henryka, przypominały obyczaje innych monarchów tej części Europy.

Sigillu(m) Henrici Ducis Zlesie: "Pieczęć Henryka, księcia Śląska" Henryka Brodatego, księcia wrocławskiego, pocztówka, Biblioteka Narodowa, źródło: Polona

Brodaty przykładał wielką wagę do stworzenia skutecznego systemu obronnego Śląska. Z jego inicjatywy wzniesiono wspaniałe, murowane rezydencje, między innymi zamki w Legnicy, Wrocławiu, Krośnie nad Odrą. I właśnie na zamku w Krośnie w roku 1238 Henryk Brodaty zakończył swe życie. Pozostawił po sobie wspaniałe dziedzictwo – Monarchię Henryków Śląskich, obejmująca Śląsk, ale także rozległe obszary Małopolski i Wielkopolski. Przede wszystkim jednak odznaczył się wyjątkowymi zasługami na polu rozwoju gospodarczego i kulturalnego ziem, nad którymi panował.

Marek Olkuśnik

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook
Wrocław woj. dolnośląskie
Krosno Odrzańskie woj. lubuskie
Legnickie Pole woj. dolnośląskie
Jadwiga Śląska. Księżna niezwykłej pobożności
BOLESŁAW ROGATKA. CZARNA OWCA PIASTOWSKIEJ DYNASTII
Cuda nad Wrocławiem. Obrona miasta przed Tatarami
Męczeńska śmierć dominikanów czyli o Najeździe Tatarów na Sandomierz w 1260 roku