31 sierpnia 1980 r. – najważniejszy dzień strajku. W Stoczni Gdańskiej im. Lenina po długich i trudnych negocjacjach dochodzi do podpisania porozumienia pomiędzy przedstawicielami komunistycznych władz a reprezentacją strajkujących. Za stołem prezydialnym w Sali BHP Stoczni Gdańskiej zasiadają przedstawiciele rządu oraz Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. To historyczny moment – Lech Wałęsa podpisuje dokument ogromnym czerwonym długopisem z wizerunkiem papieża Jana Pawła II. Na mocy protokołu wkrótce dojdzie do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” – pierwszej w całym bloku wschodnim niezależnej formacji związkowej.
Wydarzenie to zakończyło siedemnastodniowy protest okupacyjny w zakładzie. Rzeczywistość strajkowa nie była łatwa. Przedstawiciele Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, z Lechem Wałęsą na czele, i wielu stoczniowców, niemal nie wychodzili w ciągu tego czasu poza teren zakładu. Rodziny i przyjaciele przynosili im pod bramę stoczni jedzenie, koce, odzież na zmianę. Wałęsę regularnie odwiedzała jego żona Danuta, dostarczając szefowi MKS najpotrzebniejsze rzeczy. Przyniosła mu także strój przygotowany specjalnie na okoliczność podpisania porozumienia.
Lech Wałęsa podpisuje Porozumienie Gdańskie, Stocznia Gdańska im. Lenina, 31 sierpnia 1980, fot. S. Składanowski, zbiory ESC
Ponad 30 lat później Andrzej Wajda, realizując swój film „Wałęsa. Człowiek z nadziei”, wykorzystał oryginalne nagrania video ze strajku sierpniowego. Zestawienie ich ze zdjęciami kręconymi współcześnie narzuciło konieczność wiernego odtworzenia historycznych scen. Podczas kręcenia ujęć ukazujących ostatni dzień strajku pewną trudność sprawiło skompletowanie garderoby podobnej do tej, jaką miał na sobie wówczas przywódca strajku. Największym problemem było pozyskanie żółtego swetra spod marynarki Wałęsy.
Robert Więckiewicz jako Lech Wałęsa na planie filmu „Wałęsa. Człowiek z nadziei”, fot. G. Goszczyńska (dzięki uprzejmości autorki)
Z pomocą filmowym kostiumografom przyszły wówczas bogate zbiory Europejskiego Centrum Solidarności. Sweter, w którym Lech Wałęsa podpisał Porozumienie Gdańskie, przekazała w 2008 r. do zbiorów ECS Danuta Wałęsa. Od czasu strajku trzymała go w szafie jako pamiątkę tamtych wydarzeń. O tym, że w garderobie przyszłego prezydenta sweter zajmował miejsce szczególne, świadczy chociażby fakt, że Wałęsa ma go na sobie na fotografii w dowodzie osobistym. Większość scen w swetrze – jak wyznał Robert Więckiewicz, wcielający się w postać Lecha Wałęsy – została zagrana „na permanentnym wdechu”. Aktor nie zdążył jeszcze bowiem schudnąć po kręceniu zdjęć internowania, do których przybrał na wadze. Musiał także uważać, aby nie uszkodzić swetra papierosem, który był nieodłącznym rekwizytem głównego bohatera filmu. Po zakończeniu produkcji nietypowy eksponat powrócił do zbiorów ECS.
Obecnie sweter jest pokazywany w mini galerii ECS w holu głównym.
Magdalena Staręga
Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
