Gdy Mikołaj był mały

wczesna edukacja Mikołaja kopernika

Historycy nie ustają w wysiłkach, by poszerzyć, pogłębić i skorygować wiedzę o życiu wielkiego uczonego. Interesuje ich zwłaszcza to, co najsłabiej udokumentowane jest w źródłach: pochodzenie, młodość i edukacja. Badacze, szukając w archiwach wzmianek o Mikołaju Koperniku, stawiają pytania i snują domysły oparte na wątłych przesłankach. Czasem znajdują nowe odpowiedzi.

Zrób historyczny gadżet inspirowany odkryciami Mikołaja Kopernika! To proste z naszym wzorem!

Ściągnij wzór na koszulkę


W ostatnich latach udało się rzucić nowe światło na sprawę pochodzenia rodziny wielkiego astronoma. Dotychczas przyjmowano, że wywodziła się ona ze wsi Koperniki niedaleko Nysy, a w drugiej poł. XIV w. osiadła na stałe w Krakowie. Mikołaj Kopernik, kupiec handlujący węgierską miedzią, ojciec przyszłego astronoma, miał przeprowadzić się z Krakowa do Torunia i tam poślubić Barbarę z domu Watzenrode, rodziny zamożnych mieszczan toruńskich. Tymczasem nazwisko Kopernik nie musi mieć związku z miejscowością, lecz może wywodzi się od nazwy zajęcia: handlu miedzią.


Portret Mikołaja Kopernika z Sali Mieszczańskiej w Ratuszu Staromiejskim w Toruniu, licencja PD, Wikimedia Commons

W Nysie, gdzie wydobywano i handlowano miedzią, żyła rodzina Koppersmed, którą można utożsamiać z Kopernikami. Oznacza to, że dziadek i ojciec Mikołaja Kopernika mieszkali w Nysie, ojciec zaś tylko krótko przebywał w Krakowie, później był w Gdańsku, a na koniec osiadł w Toruniu.

 

Pomnik Mikołaja Kopernika w Toruniu, fot. O. Zaparucha, licencja CC BY-SA 3.0 pl, Wikimedia Commons

Wiadomo, że dziewiętnastoletni Mikołaj Kopernik w 1491 r. zaczął studiować na Uniwersytecie Krakowskim. Ale gdzie uczył się wcześniej? Jego biografowie są zgodni, że edukację zaczął w szkole parafialnej w Toruniu przy kościele św. Janów (z domu rodzinnego miał do pokonania około 100-200 m). W kwestii dalszej edukacji Mikołaja Kopernika panują już wśród jego biografów rozbieżności. Jedni uważają, że zakończył on naukę w Toruniu i nigdzie nie wyjeżdżał. Inni wskazują na Chełmno, gdzie szkołę prowadzili Bracia Wspólnego Życia, którzy kładli nacisk na naukę łaciny, ale całkowicie ignorowali astronomię.Jeszcze inni optują za Włocławkiem i wykazują, że w latach 1488-1491 przyszły astronom uczęszczał do tamtejszej szkoły katedralnej. Ważną przesłanką jest, że w tym czasie przebywał we Włocławku kanonik Mikołaj Wodka z Kwidzyna, doktor medycyny z uniwersytetu bolońskiego, astronom i astrolog, który interesował się zegarami słonecznymi. Według niepewnej tradycji uchodzi on za konstruktora zegara słonecznego, który znajduje się w katedrze włocławskiej. Co więcej tradycja ta wymienia też Mikołaja Kopernika, jako ucznia Mikołaja Wodki i współkonstruktora włocławskiego zegara słonecznego. Co prawda zachowany zegar pochodzi raczej z XVI w., ale być może jest rekonstrukcją wcześniejszego. Czy zatem już we włocławskiej szkole katedralnej uczony kanonik włocławski zaszczepił zainteresowanie astronomią i przyrządami pomiarowymi u przyszłego kanonika fromborskiego i autora teorii heliocentrycznej?  

Krzysztof Kowalewski

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook

Toruń woj. kujawsko-pomorskie

Zrzutka na astronoma! Pomnik Mikołaja Kopernika w Toruniu
Smutny los niezłomnego archimandryty z Supraśla
Diabły i anioły w rękach piratów. Historia obrazu Hansa Memlinga w Muzeum Narodowym w Gdańsku
CENNY DAR GDAŃSKIEGO ASTRONOMA. CYRKIEL JANA HEWELIUSZA z kolekcji Domu Mikołaja Kopernika, oddziału Muzeum Okręgowego w Toruniu
Chełmno woj. kujawsko-pomorskie