Z anteny radiowej na srebrny ekran

Komedia Michała Waszyńskiego "Będzie lepiej"

W latach trzydziestych w niedzielne wieczory nie odbywały się przyjęcia towarzyskie, teatry nie wystawiały premier, a ulice miast i miasteczek po prostu się wyludniały. Dlaczego? Kto tylko mógł, słuchał radiowej audycji rozrywkowej "Na wesołej lwowskiej fali". Jej wykonawcy mieli status gwiazd, dzięki czemu szybko dostali się także do filmu. W 1936 roku na ekrany weszła komedia "Będzie lepiej" z udziałem ulubieńców radiowej publiczności: Szczepka i Tońka.

 

Audycję Na wesołej lwowskiej fali dziś można by określić jako „magazyn rozrywkowy”. Składały się na nią skecze, monologi, scenki komiczne i wesołe piosenki. Ta zdecydowanie najpopularniejsza audycja tamtej dekady była emitowana w latach 1932–1937 przez lwowską rozgłośnię Polskiego Radia.

Najbardziej lubiani bohaterowie Na wesołej lwowskiej fali to Szczepko i Tońko – komiczna para lwowskich chłopaków z przedmieść, stworzona trochę na wzór Flipa i Flapa czy Pata i Patachona: pierwszy z nich – nieco przemądrzały, zaradny i wygadany, drugi – niezbyt lotny i średnio rozgarnięty. W role Szczepka i Tońka wcielili się spiker radiowy Kazimierz Wajda i adwokat Henryk Vogelfänger. Ich dowcipne dialogi, prowadzone w gwarze lwowskiej, biły rekordy popularności, a lansowane przez nich powiedzenia, np. „caje rączki” czy „durnowaty pomidór”, błyskawicznie trafiały do języka potocznego.

Kazimierz Wajda (z prawej) i Henryk Vogelfänger (z lewej) jako Szczepko i Tońko w filmie Będzie lepiej, źródło: Filmoteka Narodowa-Instytut Audiowizualny (FINA)

Sława Szczepka i Tońka była tak wielka, że wkrótce upomniał się o nich także przemysł filmowy. W 1936 roku zaproszono ich do udziału w komedii Będzie lepiej, w której obie postaci zostały niemal żywcem przeniesione z audycji radiowej na srebrny ekran.

Będzie lepiej to historia dwóch chłopaków z przedmieść Lwowa, którzy zaopiekowali się porzuconym w parku niemowlęciem. W wyniku szeregu nieporozumień zostali dyrektorami dużego sklepu z zabawkami i weszli do kręgu warszawskiej elity. Zderzenie dwóch zupełnie różnych światów: biednych przedmieść z warszawskim high lifem powoduje kolejne groteskowe sytuacje. W końcu jednak Szczepko i Tońko nie mogąc odnaleźć się wśród blichtru wielkiego miasta, dodatkowo zrażeni niepowodzeniami sercowymi, postanowili wrócić „na stare śmieci”.

Anons prasowy filmu Będzie lepiej, „Głos Poranny” 1936, nr 353

Obok Kazimierza Wajdy i Henryka Vogelfängera w filmie zagrali Aleksander Żabczyński, Loda Niemirzanka i Antoni Fertner. Wybór właśnie tej trójki aktorów nie był przypadkowy. Miesiąc wcześniej, 19 listopada 1936 roku na ekrany wszedł film Ada to nie wypada, w którym ci sami artyści zagrali bardzo podobne role: niepokorna dziewczyna, jej poczciwy ojciec oraz młodzieniec, za którego rodzina chce ją wydać. Jednak dziewczyna zakochuje się w innym, który finalnie okazuje się właśnie owym konkurentem do jej ręki. Komedia odniosła wielki sukces, który filmowcy postanowili wykorzystać i niemal identyczne role w tej samej obsadzie przenieśli do kolejnego filmu.

Komedia Będzie lepiej chociaż została zrealizowana w Warszawie, była reklamowana jako pierwszy film lwowski. Scenariusz filmu napisał lwowianin Emanuel Schlechter, autor wielu popularnych piosenek, między innymi Tylko we Lwowie, Sex-Appeal czy Jak drogie są wspomnienia. Główną atrakcją filmu był udział w nim ulubieńców radiowej publiczności. Obok Szczepka i Tońka w epizodycznych rolach pojawili się również inni artyści związani z audycjami Na wesołej lwowskiej fali: Wilhelm Korabiowski (jako Franciszek) i Filip Ende (jako sprzedawca w sklepie z zabawkami). Będzie lepiej to także unikatowy dokument gwary lwowskiej, która przed wojną była popularna i rozpoznawalna w całej Polsce, a dziś niestety pomału zanika wraz z ostatnimi ludźmi, którzy się nią posługują.

Fragment kinowego programu filmu Będzie lepiej, 1936, Muzeum Kinematografii w Łodzi, źródło: Cyfrowe Muzeum Kinematografii

W latach 2011–2013 Filmoteka Narodowa poddała film restauracji cyfrowej, dzięki czemu dziś jest dostępny w znacznie lepszej jakości i pełniejszej niż dotychczas wersji. Odrestaurowany i uzupełniony film można znaleźć na stronie: http://repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/9345.

Michał Pieńkowski

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook

SKANDAL SPRZED LAT NA SREBRNYM EKRANIE. Film „Ludzie bez jutra” Aleksandra Hertza ze zbiorów Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego

OPERA W KINIE? Film "Halka" Konstantego Meglickiego ze zbiorów Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego

Rita Gorgon. Wróg publiczny z II RP

Seksowny fokstrot – czy Eugeniusz Bodo był pierwszą "drag queen" w dziejach kina? Piosenka "Sex appeal" z filmu "Piętro wyżej"