Cuda na wielkim ekranie

Film "Pod Twoją obronę" Edwarda Puchalskiego

Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku krytyka nieraz narzekała na nadmiar patriotyzmu i martyrologii na ekranach. W 1933 roku polscy filmowcy wkroczyli na nową ścieżkę i zrealizowali jeden z pierwszych filmów religijnych: "Pod Twoją obronę". Niemała część produkcji opowiadała o męczeństwie ludu polskiego, zsyłce na Sybir i ucisku ze strony zaborców.

 

To historia młodego lotnika i wynalazcy Jana Polaskiego. Pracuje on nad nowatorskim rozwiązaniem z dziedziny aeronautyki. Jego wynalazkiem interesuje się obca agencja wywiadowcza. Podczas zawodów lotniczych Jan w niewyjaśnionych okolicznościach ulega wypadkowi, w którym traci władzę w nogach. Młody oficer, przykuty do wózka inwalidzkiego, jest załamany, ale dzięki wsparciu kochającej go i głęboko wierzącej Maryli nie traci ducha. Ukochana zabiera go na pielgrzymkę na Jasną Górę, gdzie Jan cudownie wraca do zdrowia.

Reklama prasowa filmu, „Kino”, 1936, nr 47

Film wyreżyserował Józef Lejtes, jednak w napisach czołowych zamiast niego pojawiło się nazwisko Edwarda Puchalskiego. Puchalski, jeden z pionierów polskiej kinematografii, był wówczas starszym człowiekiem o słabym zdrowiu. Swoją ostatnią produkcję zrealizował dobrych kilka lat wcześniej, jeszcze w czasach kina niemego. Zaangażowanie go niosło ryzyko, na które finansiści nie chcieli przystać. Na jego prośbę reżyserią zajął się Lejtes cieszący się renomą najambitniejszego polskiego reżysera. Ze względu na żydowskie pochodzenie producent filmu nie umieścił w czołówce jego nazwiska, obawiając się protestów ze strony prasy narodowej i władz Kościoła katolickiego. W efekcie w większości reklam i ogłoszeń prasowych nazwisko reżysera po prostu pominięto.

Adam Brodzisz, fotografia portretowa, 1931, Narodowe Archiwum Cyfrowe

Główne role zagrali Adam Brodzisz i Maria Bogda – aktorzy, którzy parą byli nie tylko na ekranie (wystąpili wspólnie w ośmiu filmach), lecz także w życiu – na początku lat trzydziestych zostali małżeństwem. Stronę muzyczną powierzono Janowi Maklakiewiczowi – uznanemu dyrygentowi i kompozytorowi muzyki chóralnej. Dzięki niemu do filmu w charakterze statysty zaangażowano jednego z członków prowadzonego przez niego chóru, Witolda Zacharewicza. Początkujący artysta został dostrzeżony przez Lejtesa, który powierzył mu jedną z głównych ról w swoim kolejnym filmie Młody Las. Dzięki tej roli Zacharewicz stał się jednym z najpopularniejszych amantów filmowych młodego pokolenia.

Program filmu Pod Twoją Obronę, 1933, Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa

Film wywołał bardzo różne reakcje recenzentów. Mocno krytykowano słabą grę aktorską – doceniono jedynie Władysława Waltera w roli wiecznie chwalącego się wymyślonymi osiągnięciami i dokonaniami sierżanta Kłosa. Zarzucano także obecność wielu zbędnych scen, które nic nie wnosiły do rozwoju akcji. Jednocześnie pozytywnie oceniano film za poruszenie tematu nieobecnego na polskich ekranach i podkreślano, że mocno wyróżnia się na tle dotychczasowej produkcji polskiej. Od strony operatorskiej wypowiadano się o nim raczej negatywnie, doceniono jednak zdjęcia ewolucji lotniczych, a najbardziej chwalono finałową scenę procesji i cudu na Jasnej Górze. Recenzenci zgodnie przyznawali, że stoi ona na świetnym poziomie technicznym i artystycznym i nie ustępuje zachodnim produkcjom.

Mimo mieszanych recenzji film okazał się jednym z największych sukcesów kasowych. W warszawskim kinie Apollo, w którym odbyła się jego premiera, wyświetlano go bez przerwy przez pięć miesięcy (od 1 kwietnia do 28 sierpnia 1933).

Program filmu Pod Twoją Obronę, 1933, Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa

Obecnie jest znana jedynie skrócona wersja z francuskim dubbingiem. Usunięto właściwie cały wątek kryminalny, w którym obcy wywiadowcy próbują zdobyć projekty wynalazku Jana – wątek, który zresztą większość recenzentów uznała za niepotrzebny.

Michał Pieńkowski

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook
Wisła od kuchni. Film Aleksandra Forda i Jerzego Zarzyckiego "Ludzie Wisły"

Dźwiękowe kino nieme. Film "Niebezpieczny romans" w reżyserii Michała Waszyńskiego

Film prawie zaginiony. "Pałac na kółkach" w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego

Morze w kinie. Film Leonarda Buczkowskiego "Rapsodia Bałtyku"

Z książkowych kart na srebrny ekran. "Doktór Murek" w reżyserii Juliusza Gardana