Powstanie styczniowe stało się tematem wielu dzieł plastycznych – tworzonych nie tylko pod bezpośrednim wpływem zrywu, lecz nawet kilkadziesiąt lat po jego upadku. Do dzisiaj spoglądamy na rok 1863 właśnie przez pryzmat tych wizji artystycznych.
„Nie w literaturze, lecz w plastyce, w kartonach Grottgera, znalazły nieszczęścia narodowe lat 1861–1863 najszlachetniejsze i najwspanialsze swe odbicie” – pisał w 1932 roku historyk sztuki Mieczysław Treter. Trudno wskazać innego artystę, którego twórczość odegrałaby podobną rolę w ukształtowaniu powszechnego wyobrażenia o powstaniu styczniowym. Dlatego też wyobrażając sobie powstanie styczniowe, mamy przed oczami jego dzieła.