Głogów

woj. dolnośląskie

Głogów był przedpiastowskim grodem na Śląsku. Najprawdopodobniej stanowił najważniejsze centrum polityczne i religijne Dziadoszan, plemienia, które wzmiankował Geograf Bawarski w IX w.

Kolegiata w Głogowie (z archiwum Gminy Głogów)

"Kolegiata w Głogowie (fot. z archiwum Gminy Miejskiej Głogów)"

Gród usytuowany na odrzańskiej wyspie – później zwanej Ostrowem Tumskim, strzegł strategicznej przeprawy między Śląskiem a Wielkopolską. Po zajęciu Śląska przez Mieszka I stał się ważnym ośrodkiem kasztelańskim na pograniczu śląsko-wielkopolskim. Przez Głogów przebiegał szlak handlowy z Rzeszy Niemieckiej do Wielkopolski. Tędy wiodła też trasa pielgrzymki Ottona III do Gniezna w roku 1000. Bolesław I Chrobry wyczekiwał cesarza między Szprotawą a Głogowem.

Tym samym szlakiem, ku dogodnej przeprawie przez Odrę, parokrotnie wędrowały wojska królów niemieckich i cesarzy rzymskich. Sieć piastowskich grodów służyła obronie terytorium oraz schronieniu ludności w razie ataku nieprzyjaciela. W roku 1010, podobnie w 1017, Głogów znalazł się na trasie przemarszu wojsk Henryka II. Towarzyszący cesarzowi kronikarz Thietmar wzmiankował „urbs Glogua” – gród, który skutecznie zablokował Henrykowi II drogę do Wielkopolski. Z kolei na początku XII wieku heroiczna obrona Głogowa zatrzymała na linii Odry interwencyjną wyprawę Henryka V, króla niemieckiego, późniejszego cesarza, skierowaną przeciwko Bolesławowi III Krzywoustemu.

Rynek z lotu ptaka (fot. z archiwum Gminy Głogów)

"Rynek głogowski z lotu ptaka (fot. z archiwum Gminy Miejskiej Głogów)"

U Galla Anonima zachowała się obszerna relacja o pertraktacjach Głogowian z Henrykiem V i o obronie grodu w 1109 roku. Głogów wytrzymał uderzenie wojsk Henryka V, a król niemiecki nie zajął Wielkopolski. Nadodrzański gród jeszcze raz znalazł się na trasie wyprawy cesarskiej do Polski, gdy Fryderyk I Barbarossa, w 1157 roku, wkroczył do Wielkopolski, by wziąć w obronę obalonego seniora Władysław II Wygnańca. Na szczęście dla piastowskiej państwowości, wchodzącej w okres rozbicia dzielnicowego, cesarze rzymscy z rodu Hohenstaufów zainteresowali się Italią oraz ideą krucjat do Ziemi Świętej.

Głogów został lokowany na prawie magdeburskim w 1253 roku. Miasto powstało nie na wyspie – Ostrowie Tumskim, lecz na lewym brzegu Odry. W kolejnych stuleciach Głogów dzielił losy Śląska. Księstwo głogowskie stało się odrębną piastowską dzielnicą na Śląsku, rządzoną przez syna Henryka II Pobożnego, Konrada I Głogowskiego, a potem przez jego następców. Linia Piastów głogowsko-żagańskich utrzymała się do końca średniowiecza. Miasto wraz ze Śląskiem znalazło się, jeszcze w XIV wieku, w lennej zależności od czeskich Luksemburgów. W kolejnym stuleciu był obiektem rywalizacji między Maciejem Korwinem, królem Węgier a Jagiellonami.

Z ramienia Władysława Jagiellończyka, króla Czech i Węgier, dwaj jego bracia – Jan I Olbracht i Zygmunt I Stary, nim objęli polski tron, kolejno zarządzali Śląskiem, rezydując w Głogowie. Jagiellońska obecność w Głogowie nie przynosiła niestety Koronie Polskiej rewindykacji księstwa. Wkrótce Głogów wraz ze Śląskiem, jako część Korony Czeskiej znalazł się pod władaniem Habsburgów. W XVIII wieku Śląsk zajęli Hohenzollernowie. Miasto pozostawało w Niemczech do 1945 r. W ostatnim roku II wojny światowej Niemcy zamienili Głogów w twierdzę, podobnie jak Wrocław, oba miasta miały powstrzymywać Armię Czerwoną w jej pochodzie na Berlin. Głogów został kompletnie zniszczony. Na mocy decyzji jałtańskich, wraz ze Śląskiem, wrócił do Polski.

 Jerzy Bracisiewicz 

Powrót
drukuj wyślij facebook