Późne średniowiecze to czas, w którym Polska zaczęła osiągać stabilną pozycję na arenie międzynarodowej. Scalanie organizmu państwowego, obrona przed niebezpieczeństwem ze strony zakonu krzyżackiego, radzenie sobie z opozycją wewnętrzną, myślenie o ciągłości dynastii i korzystnych koneksjach, dbałość o rozwój kraju były jednymi z najważniejszych problemów tego okresu. Aby sprawnie rządzić, władca musiał wykazywać się niemałą odwagą i wyczuciem, by nie rzec politycznym sprytem.
W naszym pakiecie przedstawiamy artykuły, które wydają się ważne nie tylko w procesie kształcenia zgodnym z podstawą programową, ale też skłaniają do refleksji nad szeroko pojętym sposobem sprawowania władzy przez polskich władców. Proponujemy nieco inne spojrzenie na to zagadnienie. Współcześni reformatorzy edukacji podkreślają wagę krytycznego myślenia. Idąc tym tropem, uważamy, że uczniowie mogą samodzielnie dochodzić do pewnych wniosków, dostrzegać niuanse średniowiecznej polityki, zamiast recytować wyuczone konkluzje z podręcznika. Zachęcamy do dyskusji nad różnymi decyzjami rządzących. Nasze artykuły stanowią źródło inspiracji do ciekawych rozważań i zróżnicowanych ocen. „Wcielenie się” w rolę Władysława Łokietka czy Kazimierza Jagiellończyka, wyobrażenie sobie problemów, dostrzeżenie grożących niebezpieczeństw, skomplikowanej nieraz sytuacji międzynarodowej może pomóc uczniom zrozumieć historię i ocenić wydarzenia.
Wojciech Gerson, Śmierć Przemysława II, 1881, licencja PD, źródło: cyfrowe MNW
W części I naszego pakietu proponujemy sięgnięcie po artykuły poświęcone strategii jednoczenia ziem polskich. Zaczynamy ten materiał tekstem dotyczącym koronacji Przemysła II, ale w centrum naszej uwagi znajdują się poczynania ambitnego Władysława Łokietka. Jego krwawa rozprawa z krakowskim mieszczaństwem i zgoda na sprowadzenie krzyżackiej pomocy podczas konfliktu z Brandenburgią podlegają nieraz ostrym ocenom. Jednocześnie władca ten jest chwalony za konsekwentne i skuteczne dążenie do zjednoczenia Polski.
Władysław Jagiełło w scenie adoracji Matki Boskiej, fresk w kaplicy Trójcy Świętej na Zamku w Lublinie, Muzeum Narodowe w Lublinie, fot. unknown Ruthenian, licencja CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
W części II przywołujemy teksty poświęcone niektórym decyzjom i działaniom trzech ważnych królów: Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka.
W części III przedstawiamy materiały związane z Gdańskiem. Omawiamy zarówno problem zajęcia Pomorza przez Krzyżaków, jak i działania Kazimierza Jagiellończyka (nadanie wielkiego przywileju, przyłączenie Pomorza Gdańskiego). Pragniemy zwrócić uwagę, że odzyskanie strategicznego portu w 1466 roku było kluczowe dla rozwoju Rzeczypospolitej w następnym stuleciu. Na koniec rzut oka na niezwykłe dzieło malarskie: Sąd Ostateczny Hansa Memlinga. Okoliczności jego zdobycia wiele mówią o gdańszczanach późnego średniowiecza.
Hans Memling, Sąd Ostateczny, 1466–1473, Muzeum Narodowe w Gdańsku, licencja PD, Wikimedia Commons
Nasz pakiet zawiera także propozycje ćwiczeń służących powtórzeniu i utrwaleniu wiedzy i kompetencji uczniów. Zapraszamy do sięgnięcia do zasobu portalu HISTORIA: POSZUKAJ i skorzystania z pozostałych materiałów dydaktycznych.
Posłuchaj podcastów:
Inaczej niż u Matejki. Zagadka śmierci wielkiego mistrza Ulryka von Jungingena.
Powrót
